Devletkildeev Camii Medresesi
Dedemin babası Muhammedcan Feyzullah oğlu Devletkildiev‘in 12 Mart 1909 (3 Rebiülevvel 1327 Hicri) tarihinde kalem aldığı vasiyetname’sinden anlaşılacağı üzere Petropavlovsk’ta 4. No’lu taş cami, müştemilatı ve medresesini inşa ettirdiğini ve bunun masraflarını da karşıladığı anlaşılıyor.
Toprak sahibi soylu mirzalar (dvoryan) olan atalarımız, Rus hükümetinin Hıristiyanlaştırma politikasına karşı çıkmışlar, bu nedenle mirzalıkları (soyluluk unvanları) kaldırılınca da arazilerini, bağımsızlıklarını kaybetmişler (Daha sonra bu unvan tekrar kendilerine verilmiştir). Muhammedcan Feyzullah oğlu Devletkildiev 19. yüzyıl sonunda Batı Sibirya’da (bugün kuzey Kazakistan) Petropavlovsk’a (Kızılyar) göçmüş. Gayreti, yeteneği sayesinde Kazaklarla ticarette büyük başarılar kazanmış. Bir süre sonra yanında çalıştığı kişiden ayrılarak tek başına iş kurmuş. Diğer Tatar tacirleri gibi Kazaklara altın satıp onlardan büyükbaş hayvan alarak, ticari faaliyetini yıldan yıla geliştirmiş. İki erkek kardeşi de Kasım şehrinden göçerek ağabeylerinin yanına gelmişler.
Muhammetcan dede ve kardeşi Mirhaydar giderek zenginleşmişler. Aile, çocukların terbiyesinde disiplin ve tutumluluğu esas alıyormuş. Ayrıca çocukların eğitimine, büyük önem veriliyormuş. Muhammetcan dede, oğulları Osman, Mustafa ve Kutlumuhammet’i evlendirdikten sonra da yanından ayırmamış ve ticari işlerine ortak etmiş.
Muhammetcan dede ve kardeşi Mirhaydar giderek zenginleşmişler. Aile, çocukların terbiyesinde disiplin ve tutumluluğu esas alıyormuş. Ayrıca çocukların eğitimine, büyük önem veriliyormuş. Muhammetcan dede, oğulları Osman, Mustafa ve Kutlumuhammet’i evlendirdikten sonra da yanından ayırmamış ve ticari işlerine ortak etmiş.
[1] Rokıya Deületkildi:Bir Tatar hatınınğ açı yazmışı, (Kazan: Kazan Deület universitetı 2005), s. 7.