Devletkildi 1744

Çarlık rejimi zaman zaman kendi menfaati doğrultusunda soyluları ve tüccarları memnun etme politikası da uygulamıştı. Ancak İslam’a karşı mücadeleye de önem verilmişti. Orenburg ehemmiyet kazanınca Orta Asya hanlıkları ile ticareti geliştirmek için 1744’te 200 zengin Kazan civarından aileyi Orenburg’un (bir) varoşuna yerleşme hakkı verildi. Bu (torgovye tatarı=tüccar Tatarlar) Tatarlar Seitova Sloboda’sına (kasaba) yerleştiler. Ancak bu yerleşim 1765’te yasaklandı. Daha önce ise 1742’de KazanHanlığının işgalinden sonra inşa edilen bütün camilerin yıkılmasına karar verilmişti.[1] Bu karar doğrultusunda 1744 Kazan şehri ile çevresindeki 536 camiden 418’nin yıkıldığı kaydedilmektedir.[2]

XVIII yüzyıl sonunda Devletkildilerin bir kısmının Başkurdistan’a da yerleşmeye başladığı anlaşılıyor. Msl. (1748) Ufa uyezdiYumran köyünde (Başkurdistan Cumhuriyeti aşağı Kuşnarenkov mahallesi) Mirza (Murza/Dvoryan) Alikey İzmaylov Devletkildi hizmet etmiştir.[3] Kardeşi Murtaza İzmaylov Pugaçev isyancılarına (1773-1774) karşı yaptığı “hizmet ve kahramanlıkları “ için altın madalya ve kılıçla ödüllendirilmiştir. Orenburg ve Kazan gubirnalarının bürokratları arasında da Devletkildiyev adı hatırlanmaktadır. XIX. yüzyılın ikinci yarısında tespit edildiğine göre, Ufa uyezdinin Mar’ino Kugul köyünde 15’i asillere 63’ü toprağa bağlı kulun Prens Adilgirey Devletkildeev’in kaydı altına olduğu anlaşılmaktadır.[4]

[1] Andreas Kappeler, Russlands erste Nationalitäten (Das Zarenreich und die Völker der Mittleren Volga von 16. bis 19. Jahrhundert), (Köln-Wien: Böhlau Verlag 1982), s. 276.
[2] Andreas Kappeler,a.g.e., s. 277.
[3] İ.R. Gubaidullin, baskıdaki eserinden, TSGİA RB. Fond İ-138, opis 2, delo 25, list 312.
[4] İ.R. Gubaidullin, baskıdaki eserinden, TSGİA RB. Fond İ-10, opis 1, delo 196, list 3-3 ob,8; Fond İ-132, opis 1, delo 369, list 14.

 

Translate »